Ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής άφησε πίσω του ένα πλούσιο πνευματικό θησαυρό διδασκαλιών. Οι διδαχές του, βασισμένες στην προσωπική του εμπειρία και στην πατερική παράδοση, αποτελούν πηγή έμπνευσης και καθοδήγησης για πολλούς πιστούς.
......Ηξεύρεις τι είναι να μην πειράζεις, να σε πειράζουν;
Να, μην κλέπτης, να σε κλέπτουν;
Να ευλογείς, να σε καταρώνται; Να ελεής, να σε αδικούν;
Να επαινείς, να σε κατακρίνουν; Να έρχονται χωρίς λόγο να σε ελέγχουν, να σε φωνάζουν διηνεκώς πλανεμένον, εφ’ όρου ζωής;
Και να ηξεύρεις ότι δεν είναι ως λέγουν. Και να βλέπεις τον πειρασμό, όπου τους κινεί.
Και συ να μετανοείς και να κλαίεις ως αίτιος, ότι είσαι τοιούτος. Αυτά είναι τα δυνατώτερα!
Καθ’ ότι πολεμείσαι από αυτούς και πολεμείς και συ με τον εαυτό σου να τον πείθεις ότι ούτως έχει, ως λέγουν οι άνθρωποι, χωρίς ούτως να είναι.
Να βλέπεις ότι έχεις όλον εξ ολοκλήρου το δίκαιον και να πείθεις τον εαυτό σου ότι έχεις το άδικον.
Αυτή, αδελφή μου, είναι η τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών!Να ραβδίζεις τον εαυτό σου, μέχρις ότου πεισθεί να ονομάζει το φως σκότος και το σκότος φως.
Να φύγει κάθε δικαίωμα. Και να σβήσει τελείως η έπαρσις. Να γίνεις μωρός εν πλήρει συνέσει. Να βλέπεις τους πάντας, χωρίς ποσώς να σε βλέπει κανείς.......
Περί Λύπης
Μην αφήνεις λύπη στην καρδιά σου. Διότι η χαρά του πονηρού είναι η λύπη, η αθυμία, από την οποία γεννιούνται πολλά και με τα οποία γεμίζει πικρία η ψυχή αυτού που τα έχει. Ενώ η διάθεση του μετανοούντος λέει: «Ήμαρτον, συγχώρησον, Πάτερ»! Και διώχνει τη λύπη. «Μήπως, λέει, δεν είμαι άνθρωπος ασθενής; Λοιπόν, τί πρέπει να κάνω»; Πράγματι, παιδί μου, έτσι είναι. Έχε θάρρος. Μόνον όταν έλθει η χάρις του Θεού, τότε στέκει στα πόδια του ο άνθρωπος. Αλλιώς, χωρίς χάρη, πάντοτε παρασύρεται και πάντοτε πέφτει. Να έχεις ανδρεία λοιπόν και μη φοβάσαι καθόλου.
Πηγή: Από τις επιστολές και διδαχές του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστή.Περί Ταπείνωσης
"Η ταπείνωση είναι η μητέρα όλων των αρετών. να γνωρίσεις τον εαυτό σου, ποιος είσαι. Ποιός είσαι στ’ αλήθεια, όχι ποιός νομίζεις εσύ ότι είσαι. Με τη γνώση αυτή γίνεσαι ο σοφότερος των ανθρώπων. Με τέτοια επίγνωση έρχεσαι σε ταπείνωση και παίρνεις χάρη από τον Κύριο. Διαφορετικά αν δεν αποκτήσεις αυτογνωσία, αλλ’ υπολογίζεις μόνο τον κόπο σου, γνώριζε ότι πάντοτε θα βρίσκεσαι μακριά από το δρόμο" Πηγή: Από τις διδαχές του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστή.
Η ταπείνωση ήταν κεντρικό θέμα στις διδασκαλίες του Αγίου Ιωσήφ. Θεωρούσε την ταπείνωση ως το θεμέλιο όλων των αρετών.
ΟΛες λόγου χάριν είμαι αμαρτωλός! Αλλά εσωτερικά πιστεύεις ότι είσαι δίκαιος. Δεν μπορείς να αποφύγεις την πλάνη. Η χάρη θέλει να μείνει, αλλ’ επειδή ακόμη πρακτικά δεν έχεις βρει την αλήθεια, κατ’ ανάγκη πρέπει να φύγει. Γιατί αναμφίβολα θα πιστέψεις στο λογισμό σου ότι είσαι αυτό το οποίο δεν είσαι, και χωρίς άλλο θα πλανηθείς. Ως εκ τούτου δεν παραμένει η χάρη. Επειδή έχουμε τον αντίπαλο, που είναι τεχνίτης ισχυρός, είναι εφευρέτης κακών, και της κάθε πλάνης δημιουργός. Που αγρυπνεί πλάι μας. Που από φως έγινε σκότος και όλα τα γνωρίζει. Που είναι εχθρός του Θεού και ζητεί όλους να μας κάνει εχθρούς Του. Και εν τέλει είναι πνεύμα πονηρό και εύκολα αναμειγνύεται με το πνεύμα, που μας χάρισε ο Θεός, και παίρνει τη μηχανούλα μας και την κινεί όπως θέλει αυτός. Κοιτάζει, πού ρέπει η όρεξη της ψυχής, και με ποιό τρόπο τη βοηθά ο Θεός, και αμέσως σκέφτεται και εκείνος τα ίδια. («Έκφρασις Μοναχικής εμπειρίας», εκδ, Ι.Μ.Φιλοθέου, Άγ. Όρος -αποσπάσματα σε νεοελληνική απόδοση.)
Περί Πνευματικού Αγώνα
Ο Άγιος Ιωσήφ δίδασκε ότι ο πνευματικός αγώνας είναι απαραίτητος για την πνευματική πρόοδο. Τόνιζε τη σημασία της εγρήγορσης και της αντίστασης στους πειρασμούς.
Παρότρυνε τους πιστούς να μην απογοητεύονται από τις πτώσεις τους, αλλά να σηκώνονται και να συνεχίζουν τον αγώνα με ταπείνωση και εμπιστοσύνη στον Θεό.
"Ο πνευματικός αγώνας είναι συνεχής και αδιάκοπος. Ο άνθρωπος πρέπει να αγωνίζεται εναντίον των παθών του, των κακών λογισμών και των πειρασμών που τον περιτριγυρίζουν. Ο αγώνας αυτός δεν είναι εύκολος, αλλά χρειάζεται επιμονή, υπομονή και πίστη. Με τη δύναμη της προσευχής και τη βοήθεια του Θεού, ο πιστός μπορεί να υπερνικήσει κάθε εμπόδιο και να προχωρήσει στην πνευματική ζωή." Πηγή: Από τις επιστολές και διδαχές του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστή.
Περί Αγάπης
Η αγάπη, σύμφωνα με τον Άγιο Ιωσήφ, είναι η ύψιστη αρετή και ο τελικός σκοπός της πνευματικής ζωής.
Δίδασκε ότι η αληθινή αγάπη προς τον Θεό εκδηλώνεται μέσα από την αγάπη προς τον πλησίον και την υπηρεσία προς αυτόν.
"Η αγάπη είναι η κορωνίδα των αρετών. Όταν κάποιος αγαπά τον Θεό και τον πλησίον του, εκπληρώνει όλο το νόμο. Η αγάπη δεν είναι μόνο συναίσθημα, αλλά πράξη, θυσία και προσφορά. Η πραγματική αγάπη δεν ζητεί τα δικά της, αλλά ενδιαφέρεται για το καλό του άλλου. Όταν κάποιος αγαπά πραγματικά, τότε δεν υπάρχει θέση για εγωισμό ή φιλαυτία." Πηγή: Από τις επιστολές και διδαχές του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστή.
Περί Υπομονής
Ο Άγιος Ιωσήφ τόνιζε τη σημασία της υπομονής στην πνευματική ζωή, ιδιαίτερα σε περιόδους δοκιμασιών και πειρασμών.
Δίδασκε ότι μέσα από την υπομονή στις δυσκολίες, ο πιστός εξαγνίζεται και γίνεται πιο δυνατός πνευματικά.
"Η ζωή του ανθρώπου, παιδί μου, είναι θλίψη, διότι είναι στην εξορία. Μη ζητάς τέλεια ανάπαυση. Ο Χριστός μας σήκωσε τον σταυρό, και εμείς πρέπει να τον σηκώσουμε. Αν υπομένουμε όλες τις θλίψεις, βρίσκουμε Χάρη από τον Κύριο. Γι' αυτό μας αφήνει ο Κύριος να πειραζόμαστε, για να δοκιμάσει τον ζήλο και την αγάπη που έχουμε προς Αυτόν. Γι' αυτό απαιτείται υπομονή. Χωρίς υπομονή δεν γίνεται ο άνθρωπος πρακτικός, δεν μαθαίνει τα πνευματικά, δεν φτάνει σε μέτρα αρετής και τελειότητας." Πηγή: Από τις επιστολές και διδαχές του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστή.